ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΕΔΕΜ | Arificial Edens

Έκθεση σύγχρονης τέχνης, Λουτρά | Μονή Ουρσουλινών | 9 Ιουλίου με 31 Αυγούστου 2018

3η Ενότητα: Εικονικοί Κήποι (24 – 31 Αυγούστου 2018)           

Η έκθεση αυτή επιχειρεί να διερευνήσει το πώς η παράδοση του βιβλικού Κήπου της Εδέμ, κοινή παράδοση στην Εβραϊκή Θρησκεία, τον Χριστιανισμό και το Ισλάμ, ως αρχέτυπου του Επίγειου Παραδείσου περνάει στις μέρες μας, μέσα από την εικονογραφία της επιστημονικής φαντασίας, της τεχνολογίας και του άυλου εικονικού κόσμου, του κινηματογράφου και των video games σε νέα περιβάλλοντα. Από την Ατλαντίδα του Πλάτωνα έως την Utopia του Thomas more (1515) διαμορφώνονται οι θεωρητικές βάσεις για πολλές επιστροφές στο θέμα. Στο βιβλίο Lost Horizon (1933) του James Hilton εμφανίζεται το νέο αρχέτυπο της Shangri La. Εκεί έχουμε την περιγραφή ενός επίγειου παραδείσου κάπου στα Ιμαλάια όπου οι άνθρωποι δεν γερνούν και ζουν αιώνια. Αν πάμε στην περίπτωση του αρχετυπικού μυθιστορήματος του William Golding, O Κύριος των Μυγών (Lord of the Flies) του 1954 θα δούμε μια δυστοπική ενατένιση πάνω στη φύση του ανθρώπου. Εκεί παρακολουθούμε την προσπάθεια μιας ομάδας αγοριών από τη Βρετανία που ναυαγεί σ’ ένα ακατοίκητο νησί, να φτιάξει μια μορφή διακυβέρνησης, με καταστροφικά αποτελέσματα. Ενώ η ομάδα επιχειρεί να οργανώσει την καθημερινότητά της στη βάση των αναγκών της (κατασκευή καταφυγίων, αναζήτηση τροφής,… ) μορφές εξουσίας και ανταγωνισμού αρχίζουν να αναπτύσσονται, σε μοτίβα παρόμοια με αυτή της εξελιγμένης κοινωνίας των μεγάλων. Τα μοτίβα των τελετών μύησης και της ενηλικίωσης, ένας προβληματισμός για τη φύση του ανθρώπου και η διαμόρφωση του βασικού λεξιλογίου που συνιστούν το τρίπολο κοινωνία, εξουσία και βία είναι ίσως κεντρικά ζητήματα του βιβλίου του Golding. Στο βιβλίο οι ανήλικοι πρωταγωνιστές ανήκουν αποκλειστικά στο ανδρικό φύλο. Τα παιδιά αυτά κινούνται γυμνά στη φύση και όμως η παρουσία του ερωτισμού σπάνια κάνει την εμφάνιση της. Ίσως όπως η έκπτωση των Πρωτοπλάστων από τον Κήπο της Εδέμ σχετίζεται πιθανόν με μια συμβολική αναφορά στη γέννηση του Ερωτισμού, έτσι κι εδώ η μη εκδήλωσή του διασφαλίζει την παραμονή των παιδιών/εφήβων στον επίγειο Παράδεισο. Παρόλα αυτά η συνύπαρξη γυμνών εφήβων δεν μπορεί παρά να ανοίξει ένα τέτοιο ζήτημα: υπάρχει ένας ερωτισμός, και μάλιστα θεμελιακά διαφορετικός από τον καταπιεσμένο, ελεγχόμενο από τους ενηλίκους, τις επιταγές της κοινωνίας προς την οικογένεια και, βεβαίως, τη χριστιανική θρησκεία; Το στοιχείο της φιλοσοφικής ενατένισης και της σχέσης με το φυσικό περιβάλλον είναι εδώ πολύ πιο έντονο, κάτι που κάνει πολλούς να μιλήσουν (για μια ακόμη φορά) για τη σχέση του ζωγράφου με τον Γερμανικό Ρομαντισμό. Άλλα αρχέτυπα όπως η Θεία Κωμωδία (π. 1300) του Δάντη μέχρι τα Paradise Lost του John Milton (1607) και Pilgrim’s progress (1678) αποδομούν τα μοντέλα των Αδάμ και Εύα, τον Διάβολο, Αγγέλους και Δαίμονες. Εκεί όμως που οι προοπτικές οραματισμού Τεχνητών Εδέμ πραγματικά εκτινάσσονται είναι στην κουλτούρα της επιστημονικής φαντασίας, στη λογοτεχνία, ασφαλώς, αλλά βέβαια και στην εικονογράφηση και τον κινηματογράφο. Από εξερευνήσεις και ανακαλύψεις Παραδείσων στο εξώτερο διάστημα έως Αναπτυγμένες ιδανικές εξωγήινες κοινωνίες.

Συμμετέχοντες καλλιτέχνες:

Kατερίνα Αντωνοπούλου & Μαριάννα Κολλύρη

Νεφέλη Δημητριάδη

Στάθης-Αλέξανδρος Ζούλιας

Μυρτιά Hellner

Ηλίας Καφούρος

Kalos & Klio

Νόρα Λέφα

Εύα Μαραθάκη

Νικήτας Μπαχάρας

Βιβή Παπαδημητρίου

Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος

Μάνθος Σαντοριναίος

Επιμέλεια: Θανάσης Μουτσόπουλος